Sprawa opisana przez Andrzeja Stankiewicza z Onetu dotyczy śledztwa prowadzonego przez prokuratorów Instytutu Pamięci Narodowej dotyczącego zbrodni popełnionej przez Niemców w Treblince. W związku z faktem, iż odnaleziono tam ludzkich szczątków i łusek od nabojów, zdecydowano o przeprowadzeniu tam w najbliższy poniedziałek ekshumacji.
Problem w tym, że wśród szczątków mogą znajdować się nie tylko polskie, ale i żydowskie ofiary niemieckich zbrodni. Zgodnie z tradycją żydowską zwłoki są nienaruszalne, więc nie należy przeprowadzać ich ekshumacji. Z tego właśnie względu w 2001 roku Lech Kaczyński, pełniący wówczas funkcję prokuratora generalnego, wstrzymał ekshumacje w Jedwabnem.
Z ustaleń Onetu wynika, że sprawą planowanych na poniedziałek ekshumacji bardzo szybko zainteresowali się Amerykanie. W środę Matthew G. Boyse z Biura Stosunków z Europą Departamentu Stanu napisał do polskiego ambasadora Piotra Wilczka oraz jego zastępcy Pawła Kotowskiego następującą wiadomość: "Nasza ambasada w Warszawie dowiaduje się, że Instytut Pamięci Narodowej zacznie w poniedziałek ekshumację masowych grobów w Treblince I. Jeśli tak rzeczywiście jest, to - z czego niewątpliwie zdajecie sobie sprawę - wywoła to poważne obawy natury religijnej (w oryginale: „significant religious concerns” - red.) dotyczące jakichkolwiek planowanych ekshumacji obejmujących miejsca pochówku żydowskich ofiar Holokaustu. Czy bylibyście w stanie wyjaśnić, jakie IPN ma plany na te ekshumacje? Mamy nadzieję, że jakiekolwiek ekshumacje będą przeprowadzone tylko pod warunkiem odpowiednio wcześniej przeprowadzonych konsultacji ze środowiskami żydowskimi w Polsce".
Czytaj też:
Ponowna ekshumacja w Jedwabnem. Jest decyzja prokuratury
Co ciekawe, o planach dotyczących ekshumacji ambasada nie miała pojęcia, więc zwróciła się w tej sprawie do IPN. W odpowiedzi na zapytanie wiceszef IPN Mateusz Szpytma poinformował, że decyzję o ekshumacji podjęła Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, która jest autonomiczną częścią Instytutu Pamięci Narodowej, podległą merytorycznie wyłącznie pod Prokuraturę Generalną RP więc wszelkich informacji może udzielić w tej kwestii właśnie Komisja.
Onet skontaktował się z kierującym Komisją prokuratorem Pozorskim, który ma być "zaufanym człowiekiem Ziobry". Pytany o planowane ekshumacje i interwencję USA w tej sprawie oświadczył, że w piątek pojawi się oficjalny komunikat w tej sprawie.
Jak informuje portal, decyzja o ekshumacjach ma budzić w kontrowersje w samym IPN. Dopiero niedawno miał się o niej dowiedzieć prof. Krzysztof Szwagrzyk, podczas gdy w ogóle mieli o niej nie wiedzieć czołowi politycy PiS.